تبادل لینک هوشمند سیر تحول تبلیغات بازرگانی در ایران
۲-۴-۱- اﯾﺮان ﺑﺎﺳﺘﺎن
۲۴۰۰ﺳﺎل ﻗﺒﻞ، ﯾﻌﻨﯽ در زﻣﺎن ﭘﺎدﺷﺎﻫﯽ ﺧﺸﺎﯾﺎرﺷﺎه، ﻧﺸﺮﯾﻪﻫﺎﯾﯽ ﺑﺮ روی ﭘﻮﺳﺖ و ﭼﺮم ﺗﻬﯿﻪ ﻣﯽﺷﺪ ﮐﻪ در آن از ﺟﻨﮕﻬﺎ، ﻓﺘﻮﺣﺎت، وﺿﻊ وﻻﯾﺎت، ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ دﺷﻤﻨﺎن، اﺧﺒﺎر داﺧﻠﯽ از ﺟﻤﻠﻪ ﺗﺠﺎرت، داد و ﺳﺘﺪ و ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ ﺳﺨﻦ ﺑﻪ ﻣﯿﺎن ﻣﯽآﻣﺪ. از زﻣﺎن ﭘﺎدﺷﺎﻫﺎن ﻫﺨﺎﻣﻨـﺸﯽ ﺗـﺎ زﻣـﺎن رواج ﻣﺬﻫﺐ زردﺷﺖ اﯾﻦ ﻗﺒﯿﻞ ﻧﺸﺮﯾﻪﻫﺎ ﺑﺎ ﻫﻤﺎن ﺗﺮﮐﯿﺐ ﺳﯿﺎﺳﯽ، ﺟﻨﮕﯽ، اداری و ﺗﺠﺎری ﺗﻬﯿﻪ و ﺗﻮزﯾﻊ ﻣﯽﺷﺪ.
در دوران اﺳﺘﯿﻼ و ﺣﮑﻤﺮاﻧﯽ ﻣﻐﻮﻻن ﺑﺮ اﯾﺮان و ﻧﯿﺰ ورود ﻧﺨﺴﺘﯿﻦ دﺳﺘﮕﺎه ﭼﺎپ ﺑﻪ ﮐﺸﻮر در اﯾﻦ دوره، ﻣﻄﺒﻮﻋﺎت ﻓﺎرﺳﯽزﺑﺎن ﺑﯿﺶ از ﻫﺮ زﻣﺎن دﯾﮕﺮ ﻣﺘﺤﻮل ﺷﺪ. اﯾـﻦ دﺳـﺘﮕﺎه ﭼـﺎپ ﺑﺴﯿﺎر اﺑﺘﺪاﯾﯽ و ﺑﺮ اﺻﻞ ﺣﮑﺎﮐﯽ ﺑﺮ روی ﭼﺮم اﺳﺘﻮار ﺑﻮد و ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺑﺮای ﭼﺎپ اﺳﮑﻨﺎس اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﺪ. ﺑﺎ ﻓﺘﺢ ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ ﺑﻪوﺳﯿﻠﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن در ﺳـﺎل ۷۸ﻫـ . ق ﺻـﻨﻌﺖ ﮐﺎﻏﺬﺳـﺎزی در ﻣﯿـﺎن ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن اﺑﺘﺪا در ﻧﺎﺣﯿﻪ ﺧﺮاﺳﺎن و ﺳﭙﺲ در ﻋﺮاق رواج ﯾﺎﻓﺖ. رواج اﯾﻦ ﺻﻨﻌﺖ ﺑﺮ ﺟﻨﺒﻪﻫﺎی اﻃﻼع رﺳﺎﻧﯽ و ﻧﺸﺮ ﮐﺘﺎﺑﻬﺎ و رﺳﺎﻧﻪﻫﺎی ادواری ﮐﻪ ﺑﺨﺸﯽ از آن ﺑﻪ آﮔﻬﯽ و ﺗﺒﻠﯿـﻎ ﺗﺠـﺎری و ﺳﯿﺎﺳﯽ اﺧﺘﺼﺎص داﺷﺖ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﺷﮕﺮﻓﯽ ﻣﯽﮔﺬاﺷﺖ.
۲-۴-۲- شیوه های سنتی و قدیمی تبلیغ فروش کالا
۱ – بافت و معماری بازار: از گذشته های دور، بافت و معماری بازار در ایران، تداعی کننده نوعی تبلیغات برای فروش کالاهای تجاری بوده است. از ویژگی های بازار در ایران می توان به سرپوشیده بودن بازارها، امکان ورود به آن جا از خیابان های مختلف، مطابقت داشتن با آب و هوای کویری ایران، وجود مراکز تجمع مانند چهارسوق ها، راسته ها و تیمچه ها، تجمع هر صنف در بخشی از بازار، عرضه اجناس در بیرون از مغازه، بوی ادویه و صدای پتک (به عنوان نوعی تبلیغ)، و وجود قهوه خانه ها، کافه ها و جارچیها در بازار اشاره کرد.
۲- استفاده از نمادهای خاص برای معرفی حرفه و کالا
۳- بازارهای هفتگی : در بازارهای هفتگی، که هنوز هم در برخی از شهرهای کشور دایرند، هر کس کالایی دارد عرضه می کند.
۴- جارچی و فروشندگان سیار : معمولا یک نفر جارچی با فروشندگان سیار، که در مناطق مختلف انواع مایحتاج روستائیان را توزیع می کردند، همراه می شد. ( محکی، ۱۳۸۸: ۳۰)
۳-۴-۲- ورود وسایل ارتباط جمعی
تحولاتی که در روند تبلیغات بازرگانی در ایران پس از ورود وسایل ارتباط جمعی اتفاق افتاد، می توان به شش مرحله تقسیم کرد:
مرحله اول– آغاز چاپ اعلان های تبلیغاتی: در ششمین شماره از روزنامه وقایع اتفاقیه در سال ۱۸۵۱ میلادی، برای اولین بار آگهی مطبوعاتی در ایران به چاپ رسید.
مرحله دوم– چاپ آگهی های تبلیغاتی به شیوه امروزی و تاسیس اولین آژانس های تبلیغاتی در ایران.
مرحله سوم– ورود یک سری کالاهای جدید به بازار (پودر لباسشویی فاب، کلینکس، پپسی کولا)، تبلیغ انواع داروهای تقویتی، مسکن و ترک اعتیاد، چاپ پوسترهای تبلیغاتی رنگی، تابلوهای نئون، بروشورها و کاتالوگ های رنگی وارداتی، انجام اولین تحقیقات بازاریابی، ورود آگهی به رادیو ایران (از ۱۹۵۶)، اولین آگهی انتظاری (بتون آرمه)، ورود آمریکا به بازار ایران تحت تاثیر اصل ۴ ترومن و درگیری ایران و انگلیس بر سر ملی شدن صنعت نفت، قرار گرفتن کالاهای آمریکایی در صدر آگهی های مطبوعاتی کالاهای خارجی در اواخر این دوره.
مرحله چهارم– از ورود آگهی به تلویزیون ایران تا وقوع انقلاب اسلامی: در سال ۱۳۳۷ ه . ش نخستین فرستنده تلویزیونی در ایران از سوی بخش خصوصی، (توسط شخصی به نام پاسال)،تاسیس شد که منبع تامین هزینه های آن، درآمد حاصل از آگهی تجاری بود. رشد صنایع مونتاژ، رشد قیمت نفت و افزایش واردات کالاهای مصرفی، تاسیس آژانس های جدید تبلیغاتی، تاسیس تلویزیون دولتی، ورود تلویزیون رنگی، تاسیس سینماهای جدید و متعدد، انتشار مجلات سرگرم کننده متنوع با چاپ جدید و تقویت ارزش های تجددخواهی در کشور، تولید فیلم های تبلیغاتی ایرانی، ورود جایزه به آگهی های بازرگانی، رشد آگهی های موزیکال ایرانی، استفاده افراطی از نمادهای مبتذل و سکس، و ورود درس تبلیغات بازرگانی به برخی از دانشکده های کشور از مهمترین تحولات این دوره هستند.
مرحله پنجم– از پیروزی انقلاب تا پایان جنگ تحمیلی عراق علیه ایران: در این دوره تبلیغات بازرگانی کاهش چشمگیر داشت که دلایل آن عبارت بودند از: منفی تلقی شدن ارزش هایی مانند غربزدگی، مصرف گرایی، تجدد، تفاوت طبقاتی، سرمایه داری و …( که مفاهیم مرتبط با تبلیغات بازرگانی هستند)، اعلام ملی شدن بیشتر صنایع مونتاژ و مادر و تغییر مدیریت و مالکیت این شرکت ها، تحریم اقتصادی، ضعف مدیریت صنایع ملی شده و افزایش سریع جمعیت و در نتیجه کاهش تولید و افزایش تقاضا، کاهش محیط انتشار آگهی، تغییرات در ایدئولوژی حاکم، عدم توانایی تلویزیون در انطباق سریع با این تحولات و کاهش حجم ساعات پخش تلویزیون، حمله عراق، تشدید تحریم های اقتصادی و برقراری سیستم کوپنی، انتقال سیستم توزیع کالاها به مراکز دولتی و از بین رفتن تنوع مارکهای مختلف و فقدان رقابت، ممنوعیت ورود کالاهای خارجی. در این دوره، بیشتر آگهی ها در مطبوعات منتشر می شدند.
مرحله ششم–از خاتمه جنگ تحمیلی تاکنون: با تغییر نظام اقتصادی به یک اقتصاد باز مبتنی بر رقابت و انتقال واردات بازرگانی از مراکز تهیه و تولید دولتی به بخش خصوصی و مجوز ورود کالاهای خارجی، سهم آگهی های بازرگانی در مطبوعات افزایش یافت، پخش آگهی در تلویزیون مجدداً آغاز شد و تبلیغات در سطح خیابان ها و دیوارها، بدنه اتوبوس ها و سینماها توسعه یافت.