دانشگاه آزاد اسلامی
واحد تهران جنوب
دانشکده تحصیلات تکمیلی
“M.Sc.” پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد
مهندسی عمران – برنامه ریزی حمل و نقل
عنوان:
متدولوژی مسیریابی سیستم اتوبوسرانی سریع السیر (BRT) براساس به کارگیری الگوریتم های فرایابنده (متاهیوریستیک)
چکیده
نبود دسترسی مناسب و عدم انطباق با مسیر اکثر مسافرین به عنوان دو مشکل سیستم حمل و نقل اتوبوسرانی محسوب میگردد به طوری که با تأثیر مستقیم بر کارایی مجموعه سیستم حمل و نقل همگانی به ویژه در کشورهای در حال توسعه که سامانه اتوبوسرانی مهم ترین قسمت این سیستم حمل و نقل درون شهری می باشد؛ هزینه های اضافی فراوانی را نیز در زمینه های تراکم ترافیکی، اثرات زیست محیطی و به تبع آن آلودگی هوا، اتلاف زمان طولانی در مسیر سفر افراد، افزایش مصرف سوخت، استهلاک وسایل نقلیه و… برای حوزه مدیریت شهری در بر خواهد داشت. آنچه در این بین برای رفع این مسائل و ارتقاء کمی و کیفی سیستم های حمل و نقل همگانی، حائز اهمیت می باشد، رویکرد مدیریت تقاضای سفر خواهد بود که البته در نهایت می تواند در افزایش مطلوبیت این بخش نیز نقش بسزایی داشته باشد. در این راستا، اولویت دهی به اجرا و احداث سامانه سریع اتوبوسرانی از جمله تجارب موفق در سایر کشورها است.
یکی از بسترهای مهم مطالعاتی برای پیاده سازی این سیستم، تعیین مسیر مورد استفاده است که رکن اصلی هر سیستم حمل و نقل را تشکیل می دهد. در واقع می توان گفت مسیریابی، اولین گام قبل از هر گونه تصمیم گیری های بعدی در خصوص اجزای دیگر یک سیستم (به ویژه سیستم های سریع) می باشد، ضمن آنکه اهمیت این موضوع به واسطه کارکرد عملیاتی و اجرایی مجموعه و نیز مسائل موبوط به هزینه ساخت و بهره برداری دو چندان خواهد گردید. روش پیشنهادی این مطالعه با هدف تعیین مسیرهای بهینه (و نه شبکه خطوط) برای سیستم سریع اتوبوسرانی است که با رعایت ملاحظات و محدودیت های شبکه معابر موجود، کمینه سازی زمان سفر کل سیستم را در نظر داشته است و با توجه به مزایا و معایب رو شهای گوناگون، روشی جدید را ارایه نموده که تلفیقی از رویکردهای سنتی با شیوه ای نوین مبتنی بر الگوریتم های فرایابنده بوده و کاستی های روش های موجود را پوشش می دهد. گفتنی است این پژوهش در خصوص تعیین ناوگان، برنامه ریزی زمانبندی حرکت، سنجش ارزیاب یهای مربوط به اثرات اجرایی شدن مسیر مورد نظر و… دخالتی نمی کند و وسعت دید مطالعات شامل ارایه امتداد واحد بدون توجه به اثر متقابل مسیرها می باشد.
روش مذکور بر روی شبکه منطقه 16 شهر تهران پیاده سازی گردیده و نتایج مطلوبی بدست آمد.
مقدمه
یکی از مسائلی که کاربران سیستم حمل و نقل اتوبوسرانی با آن مواجه هستند، کیفیت نسبتاً پایین سرویس دهی و خدمات این بخش است. از سویی با توجه به آنکه این سیستم نوع غالب حمل و نقل همگانی در شهرهای بزرگ کشورهای در حال توسعه بوده و به دلیل درآمد کم اغلب مردم این شهرها، تنها شیوه حمل و نقل است که با مبنای استطاعت مردم مورد استفاده قرار می گیرد؛ بنابراین وجود و کاربرد آن برای استفاده کننده امری اجتناب ناپذیر است. در نقطه مقابل با رشد سریع جمعیت شهرها و گسترش محدوده آنها به مناطق حومه و نیز افزایش نیاز به سطوح خدمات متناسب با این تقاضا، لاجرم توسعه تسهیلات موجود و شاید ایجاد شبکه ها و سیستم های جدید و کارآمد را ایجاب نماید.
سیستم های سریع السیر اتوبوسرانی از شیوه های نوین حمل و نقل همگانی است که با سرمایه گذاری کم در زیرساخت های مورد نیاز (در مقایسه با هزینه های اولیه سایر سیستم های حمل و نقل همگانی)، تجهیزات، توسعه های عملکردی و فناوری می تواند بستری را برای این سیستم فراهم نماید به گونه ای که عملکرد مجموعه اتوبوسرانی به کیفیت مطلوب و در جهت ترغیب به استفاده بیشتر کاربران برسد. قابلیت بالا، هزینه عملیاتی و نگهداری کمتر و نیز انعطاف پذیری، این سیستم را به وسیله ای در ردیف مترو و قطار سبک شهری در شهرهای بزرگ دنیا مبدل نموده که برخلاف اتوبوس های معمولی با ظرفیت و راحتی خود، جذابیت آن را دو چندان ساخته است. بکارگیری سیستم های حمل و نقل هوشمند به منظور بهبود و تسریع عملکرد اتوبوس، استفاده از تکنولوژی های جدید در سیستم رانش اتوبوس و سوخت های جایگزین، سرویس های مرتب و مستمر، ایستگاه های مجهز و راحت، جملگی باعث راحتی و سرعت بیشتر، مصرف سوخت و آلودگی کمتر و از همه مهمتر استفاده بیشتر از حمل و نقل همگانی می گردد. مهم ترین زیرساخت لازم برای راه اندازی سیستم سریع اتوبوسرانی، مسیرهایی با ویژگی های خاص و متناسب چنین مجموعه ای است. بر این مبنا هدف تحقیق حاضر، ارایه روشی مؤثر جهت مسیریابی این سیستم با استفاده از روشهای فرایابنده می باشد که با اعمال و تلفیق کلیۀ معیارهای مطالعات گذشته، شیوه ای نوین را بکار گرفته است.
فصل اول
1- مقدمه و معرفی
1-1- مقدمه
امروزه در بسیاری از شهرهای بزرگ از تراکم ترافیکی، آلودگی هوا، اتلاف زمان بسیار در مسیر سفرهای روزانه افراد، افزایش مصرف سوخت و استهلاک وسایل نقلیه و … به عنوان مهم ترین چالش های مدیریت شهری نام برده می شود که البته هر یک به نوعی با رشد روزافزون جمعیت و به تبع آن توسعه شهرها و عدم تعادل بین تسهیلات حمل و نقل موجود و افزایش تقاضای سفر در ارتباط است. به منظور حل مشکلات ترافیکی و مسائل اقتصادی- اجتماعی و زیست محیطی ناشی از آن، نیاز به یک سیستم مجهز و کارآمد حمل و نقل همگانی امری ضروری است چرا که برآورده نمودن تقاضای بالقوه برای حمل و نقل بخصوص در کشورهای در حال توسعه، در گرو توسعه این سیستم می باشد. یک وسیله (سیستم) حمل و نقل همگانی نسبت به اتومبیل های شخصی در ازاء تعداد مسافر جابجاشده یکسان، سطح کمتری به خود اختصاص می دهد و انرژی کمتری هم مصرف می نماید. بنابراین علاوه بر آنکه می تواند از ازدحام معابر بکاهد، در کاهش آلودگی هوا نیز نقش بسیار مؤثری دارد. ضمن آنکه با هزینه عملیاتی کمتر مقرون به صرفه نیز می باشد.
لذا بایستی به سیستم حمل و نقل همگانی به عنوان یک راهکار کارآمد در این زمینه که بر خلاف خودروهای شخصی، در اختیار آحاد مردم جامعه قرار گرفته، تمام اقشار کم درآمد از آن بهره مند می شوند و همینطور نقش مؤثری در حل معضلات و مشکلات ناشی از تراکم ترافیک ایفا می کنند؛ اهمیت بیشتری دارد. بهبود سیستم حمل و نقل همگانی در جهت افزایش کارایی آن گامی بسزا در رسیدن به اهداف مذکور است و در این راستا طراحی سیستم در وهله اول قرار می گیرد. هدف از طراحی سیستم حمل و نقل همگانی اولا بهبود سیستم برای استفاده کنندگان موجود و ثانیا جذب مسافرین حمل و نقل شخصی است. مزایای بالفعل و بالقوه در این بحث توجه کارشناسان بسیاری را به خود جلب کرده است و بدین ترتیب این بخش از مهندسی حمل و نقل در کنار سایر بخ شهای آن سیر تکاملی خود را می پیماید و گسترش می یابد.
برای دانلود متن کامل پایان نامه اینجا کلیک کنید
نظرات شما عزیزان:
تبادل لینک هوشمند