پایان­نامه ­ی دکتری رشته­ی جغرافیای طبیعی گرایش ژئومورفولوژی

مدل­سازی اکوژئومورفولوژی رفتار بیابان

(مطالعه موردی: کویر حاج علی قلی)

استادان راهنما:

دکتر مسعود معیری

دکتر عباسعلی ولی

استاد مشاور:

دکتر ابوافضل رنجبر

دی ماه 1392

چکیده:

بیابان زایی تغییر در خصوصیات خاک، پوشش گیاهی و اقلیم یک منطقه است، که منجر به اتلاف فعالیت­های پایدار اکوسیستم که برای تداوم حیات آن اساسی هستند، می­شود. این پدیده بر مناطق خشک سراسر جهان اثرات سوء گذاشته و یکی از علل عمده فشار بر جوامع بشری است. از این رو پژوهش حاضر سعی دارد تا با استفاده از تکنیک های دورسنجی، سیستم اطلاعات جغرافیایی و روش­های آماری، رخداد بیابان زایی حوضه کویر حاج علی قلی را نخست در بازه زمانی بیست ساله (1987 – 2006) مورد پایش قرار داده و سپس رخداد آتی آن را براساس پارامترهای اکوژئومورفولوژیکی مدل­سازی و پهنه­بندی نماید. از مهمترین پارامترهای مورد استفاده عبارتند از: پارامترهای ژئومورفولوژیکی (جنس مواد، واحدهای ژئومورفیک، کلاس­های فرسایشی، شیب، جهت شیب و طبقات ارتفاعی)، پارامترهای اکولوژیکی (اکولوژی انسانی: نظیر تراکم جمعیت، تراکم مراکز انسانی و کاربری اراضی؛ اکولوژی گیاهی: نظیر تراکم پوشش گیاهی و تیپ گیاهی) و پارامترهای اقلیمی (دما، بارش، تبخیروتعرق پتانسیل، رطوبت نسبی، ساعات آفتابی، وضعیت اقلیمی، خشکسالی و حداکثر سرعت باد غالب). جهت مدل­سازی از روش آنالیز رگرسیون و مدل­های گام به گام و یک­جا بهره­گیری شد. نتایج حاصل از پایش بیابان زایی منطقه مطالعاتی حاکی از این مطلب است که تغییرات گسترده­ای در ویژگی­های اکوژئومورفولوژی منطقه رخ داده است، به طوریکه 099/748 کیلومترمربع از مساحت منطقه تحت تاثیر تغییر کاربری و کاهش توان اکولوژیک و بیولوژیک روبرو است. نتایج مدل سازی شامل مدل­های ژئومورفولوژی، اقلیمی، اکولوژی، مدل تلفیقی بیابان زایی، و مدل یک­جا، و نقشه پهنه­بندی منطقه براساس مدل­های مذکور از پهنه بیابان زایی خیلی شدید تا پهنه فاقد بیابان زایی است. در مدل تلفیقی اکوژئومورفولوژی، پهنه بیابان زایی خیلی شدید 46/50 درصد و وسعتی معادل 91/578 کیلومترمربع از تخریب اراضی فعلی را به خود اختصاص داده است و امکان افزایش مساحت تا 66/2712 کیلومترمربع را دارد. پهنه بیابان زایی شدید نیز که 32/100 کیلومترمربع (91/41) از وسعت تخریب اراضی فعلی را دربرگرفته، می­تواند با توجه به نقشه پیش­بینی شده تا 94/2204 کیلومترمربع توسعه یابد. گسترش فضایی این نواحی بیشتر منطبق بر محدوده­های اطراف پلایای حاج علی قلی، مخروطه افکنه­های کال­شور و چشمه علی، و مناطق شمال و شمالغربی کویر می­باشد. نتایج حاصل از اعتبارسنجی نقشه­های پهنه­بندی نیز روند نزولی شاخص ارزیابی دقت را از پهنه خیلی شدید به پهنه فاقد بیایان­زایی نشان داده و بیانگر دقت لازم مدل­های مزبور در پیش بینی رخداد بیابان زایی منطقه می­باشد. در مجموع منطقه مطالعاتی در معرض بیابان زایی با ریسک بالا قرار دارد که در صورت عدم توجه، در آینده­ای بسیار نزدیک به یک معضل ملی- منطقه­ای تبدیل شده و عواقب ناگوار آن گریبانگیر تمامی مراکز انسانی، علمی و اقتصادی منطقه نیز خواهد شد.

واژگان کلیدی: اکوژئومورفولوژی، بیابان زایی، مدل سازی، کویر حاج علی قلی.

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                                                    صفحه

1  فصل اول:. مقدمه

1-1      کلیات.. 1

1-1-1………………………………………………………………………….. شرح و بیان مساله پژوهشی.. 1

1-1-2………………………………………………………………………………………… اهمیت و ارزش تحقیق.. 3

1-1-3………………………………………………………………………………………… کاربرد نتایج تحقیق.. 3

1-1-4……………………………………………………………………………………………………………. اهداف تحقیق.. 4

1-1-5……………………………………………………………………….. فرضیه‌ها و سوال های تحقیق.. 4

1-2      پیشینه و تاریخچه موضوع تحقیق.. 5

1-2-1………………………………………………………………………….. جمع بندی از بررسی منابع.. 12

1-3     مفاهیم و تعاریف . 12

1-3-1………………………………………………………………………………………………………………………….. بیابان.. 12

1-3-2…………………………………………………………………………………………………………. انواع بیابان.. 14

1-3-3………………………………………………………………………….. بیابان های جهان و ایران.. 14

1-3-4……………………………………………………………………………………………………………. بیابان زایی.. 15

1-3-5……………………………………………………………. فرایندها و عوامل بیابان زایی.. 16

1-3-6…………………………………………………………………………………………………………. بیابان زدایی.. 18

براي دانلود متن كامل پايان نامه اينجا كليك كنيد 

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: