دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم

دانشکده تفسیر و معارف قرآن قم

پایان نامه کارشناسی ارشد

رشته تفسیر قرآن مجید

موضوع:

بررسی حوزه معنایی «حسنه» در قرآن

استاد راهنما:

دکتر مهدی مطیع

استاد مشاور:

حجت الاسلام و المسلمین دکتر محمد علی راغبی

برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده درج نمی شود

تکه هایی از متن به عنوان نمونه :

چکیده

حسنه از جمله موضوعات اخلاقی قرآن کریم است و علی رغم اهمیت آن، کمتر مورد توجه قرار گرفته است و آن طور که شایسته آن است بدان پرداخته نشده است و اغلب به صورت تفسیر آیه ای و بدون توجه به نظام و همبستگی معنایی که بین مفاهیم کلیدی آن وجود دارد، بدان نگریسته شده است.

پژوهش حاضر در صدد بررسی موضوع حسنه به روشی منسجم و نظام مند است تا مشخص سازد، واژگان کلیدی مفهوم حسنه در دو حوزه هم معناها و متضادهای آن، در قرآن کریم چیست؟ حسنه در سیاق قرآن کریم چه معنایی دارد و آثار آن چیست؟ چه کسانی محسن می‌شوند و دارای چه ویژگی هایی هستند؟ احوال آنان در قیامت به چه صورتی است؟ مفهوم کانونی حسنه در قرآن کریم چیست؟ چگونه می‌توان به ترسیم شبکه معنایی حسنه در قرآن کریم رسید؟

این پژوهش در ابتدا، به بررسی معنای لغوی، اصطلاحی، مشتقات، وجوه و سیاق حسنه در قرآن کریم پرداخته است و پس از آن، به استخراج هم‌نشین ها و جانشین های آن، که در شناخت هم‌معناها و غیر هم‌معناها موثر بوده است، پرداخت.

بررسی روابط هم‌نشینی نشان داد مفهوم حسنه با بسیاری از مفاهیم والا هم چون؛ ایمان، توبه، عمل صالح، صبر، تقوا، احسان، نماز، انفاق، قرض، شفاعت، مودت و… که از موضوعات اصیل دین مبین اسلام است هم‌نشین شده است و در مقابل، مفهوم سیئه مفهوم کانونی متقابل آن است.

این پژوهش واژگان کلیدی هم‌معنا، هم چون؛ خیر، بر، احسان، عمل صالح، طیب و واژگان کلیدی متضاد، هم چون؛ شر، سوء، سیئه، ذنب، اثم، فحشا، منکر و … را استخراج نمود.

بررسی روابط هم‌نشینی، کمک کرد تا حوزه های مفهومی حسنه به صورت نظام مند مشخص گردد و به تقسیماتی هم چون، قانونمندی ها، انفعالات، آثار، ویژگی ها، جزا، مصادیق و…دست یابد.

یافته این پژوهش عمل مورد رضای الهی و در جهت خواست و اراده خداوندی را به عنوان مفهوم کانونی حسنه معرفی نمود و به این نتیجه رسید که محسن با انجام اعمال قلبی و جوارحی به این مقام خاص می‌رسد و مستحق دریافت پاداش دنیوی و اخروی می‌شود.

کلید واژگان: قرآن، حسنه، معناشناسی، جزا، نیکویی

 

فهرست مطالب

Contents

فصل اول: کلیات پژوهشی  1

1 ـ1 مقدمه  1

1ـ 2 تاریخچه معناشناسی   3

1ـ 3 تبیین مساله پژوهشی   4

1ـ 4 سابقه پژوهش    5

1ـ 5  علت انتخاب موضوع  6

1ـ 6 اهداف پژوهش    6

1ـ 7 سوال اصلی پژوهش    7

1ـ 7ـ1  سوالات فرعی پژوهش    7

1ـ8 فرضیه های پژوهش    7

1ـ 9روش تحقیق و مراحل آن   7

1ـ 10 کلید واژگان   8

فصل دوم:روش شناسی 9

2ـ 1 مقدمه  9

2ـ 2 سیر تاریخی معناشناسی   10

2ـ 3 چیستی «معنا» و «معناشناسی»  10

2ـ 3ـ 1  کارکرد و هدف معناشناسی   12

2ـ 3ـ 2  شاخه های معناشناسی   13

2ـ 3ـ 2ـ 1 معناشناسی فلسفی: 13

2ـ 3ـ 2ـ 2 معناشناسی منطقی: 14

2ـ 3ـ 2ـ 3 معناشناسی زبانی: 14

2ـ3ـ 3  واحدهای مطالعه معنا 15

2ـ 3ـ 4  روابط مفهومی   15

2ـ3ـ 4ـ 1  شمول معنایی   15

2ـ3ـ 4ـ 2   هم معنایی (ترادف) 17

2ـ 3ـ 4ـ 2ـ 1 انواع هم معنایی   18

2ـ3ـ4ـ2ـ1ـ2 هم معنایی تحلیلی: 18

2ـ3ـ4ـ2ـ1ـ3 هم معنایی ضمنی: 19

2ـ3ـ4ـ2ـ2 نمونه هایی از هم معنایی در حوزه «حسنه»  19

2ـ3ـ4ـ2ـ2ـ1 هم معنایی عمل صالح با حسنات   19

و.....

براي دانلود متن كامل پايان نامه اينجا كليك كنيد

نظرات شما عزیزان: